1940-10-24 – Notulen vergadering Algemeen Bestuur

VEREENIGING
TOT CHRISTELIJKE VERZORGING VAN
GEESTES- EN ZENUWZIEKEN
= = = = = = = = = = = = = = = =

N O T U L E N
van de
VERGADERING VAN HET ALGEMEEN BESTUUR
OP VRIJDAG 26 APRIL 1940 OP DE STICHTING ‘VOGELENZANG’
TE BENNEBROEK
= = = = = = = = = = = = = = = =

Aanwezig de Heeren van Baren, Norel, van Dobben de Bruyn, van Asch van Wijck, Kiers, de Winkel, Warnaar, Prins, van Heemstra, Brouwer, Fernhout, Donner, Hoeksma, van der Zaal, Ubink, Beelaerts van Blokland, Kreyt, Doornbos, Verkerk, Veldhuyzen van Zanten, Keulemans en adviseerende leden Hamer, van Andel, Wetter, Mulder, Bouman, Bosch, Hugenholtz, Ringnalda, Boswijk, v.d. Laan, Bech, Andree en Sikkel.
Afwezig met kennisgeving de Heeren Bartlema, H. Bos Kzn, Wielenga Duymaer van Twist, Bouma, J. Bos Kzn, van Rijsse, van Beeck Calkoen, Wolzak, Broekstra en van der Horst.

• 1. Opening. De Voorzitter opent de vergadering, leest Ps. 102:1-16 en verzoekt Ds. Sikkel voor te gaan in gebed. Vervolgens wijst hij er op, hoeveel er veranderd is, sedert wij het laatst in vergadering bijeen waren. Een zee van ellende heeft zich over ons volk uitgestort, en het leed, dat wordt geleden neemt met den dag toe. Onze vrijheid, dat kostelijke, eeuwenoude goed, is ons ontnomen. Terwijl de overweldiging van ons land ons ten zeerste smart, moeten wij, in wat over ons kwam, de kastijdende hand Gods erkennen en ons verootmoedigen over onze zonde, ook als het volk van Nederland. En het verder maar vertrouwend in Zijn handen stellen, wetend, dat Hij de Almachtige is, die niet zal begeven en die niet zal verlaten, die op Hem betrouwen. Wij zien gelukkig allerwege ons volk zijn veerkracht herwinnen, doch blijvend zal dit alleen kunnen, wanneer wij ook als volk uit dat besef leven. Gaan wij ook als Vereeniging de toekomst niet zonder zorg tegemoet, tot dusver hebben wij nog veel reden tot dank. Slechts een lid van het personeel is gesneuveld, terwijl het lot van een anderen jongeman nog onbekend is. Onze Stichtingen zijn voor het oorlogsgeweld gespaard gebleven en de verpleging der lijders en lijderessen, die aan onze zorgen zijn toevertrouwd, kon ongehinderd voortgang hebben. Dank zijn wij verschuldigd aan het personeel voor de wijze, waarop het zijn arbeid blijft vervullen. Inzonderheid de Geestelijk-Verzorgers hebben thans een moeilijke en verantwoordelijke taak. Echter kunnen ze daarbij steun vinden in het Woord van God, dat wij allen zonder twijfel in deze moeilijke dagen beter hebben leeren verstaan en waarop zij de menschen in hun moeilijkheden ook telkens weer zullen moeten wijzen als het eenige, wat werkelijk houvast biedt. Ook den Stichtingsbesturen bidt de Heer van Baren wijsheid toe bij de leiding der Stichtingen. Ons aller oog zij gevistigd op God; het is nu de tijd de beloften van Zijn Woord aan te grijpen. God bewaart Zijn werk en doet Zijn Rijk komen; vergunne Hij ons op het terrein der Christelijke barmhartigheid in vrijheid en ongehinderd Zijn medearbeiders te blijven.
• 2. Notulen. De notulen der vorige vergadering worden overeenkomstig het rondgezonden concept vastgesteld en onderteekend.
• 3. Wijziging redactie Pensioenregeling. De wijziging in de redactie der Pensioenregeling, zooals die voortvloeit uit het besluit van 29 December j.l., wordt overeenkomstig het rondgezonden concept vastgesteld. Vide de notulen der April-vergadering sub 9 is, nadat de wijziging der Pensioenregeling reeds een feit geworden was, hierover nog een brief binnengekomen van de Contact-Commissie. Deze brief heeft een punt van bespreking uitgemaakt op een bijeenkomst van de Commissie van Bijstand met de Contact-Commissie. Bij de bespreking bleek, dat er bij deze Commissie enkele misverstanden uit den weg waren te ruimen. Allereerst bestond de vrees, dat het personeel nog verdere verslechteringen in de Pensioenregeling boven het hoofd hingen. Er is op gewezen, dan men hiervoor niet beducht behoeft te zijn en dat dus, wanneer over enkele jaren uit een opnieuw op te stellen wiskundige balans blijkt, dat er inderdaad nog een tekort in het Pensioenfonds is, de Vereeniging in beginsel bereid is, dit voor haar rekening te nemen. Een concrete toezegging kon natuurlijk niet worden gedaan, omdat vooral in tijden, zooals wij thans beleven, de omstandigheden snel kunnen veranderen. In de tweede plaats bleek de Contact-Commissie geen juist inzicht te hebben in haar eigen positie. Zij beschouwde zich feitelijk als boodschappenjongen van het personeel, die alle wenschen en grieven, die bij haar inkwamen, zonder meer aan het Centraal Bestuur had door te zenden. Er is hen op gewezen, dat hun positie een geheel andere is, dat zij zijn vertegenwoordigers van het personeel, met eigen verantwoordelijkheid en handelend naar eigen inzicht.
• 4. Pensioenraad. De Heer de Winkel wordt met ingang van 1 Januari 1940 opnieuw bij acclamatie herbenoemd tot lid van den Pensioenraad. De Heer Winkel verklaart deze herbenoeming aan te nemen. De Voorzitter wenscht hem ook in de toekomst bij de vervulling van zijn taak kracht en wijsheid toe.
• 5. Agenda jaarvergadering. Besloten wordt aan de Algemeene Vergadering voor te stellen de aftredende leden Mr. Dr. J. Donner, W. Hoeksma, J. Bos Kzn., Jhr. J. Beelaerts van Blokland en W. Warnaar opnieuw te benoemen. De Heer Wittewaall van Stoetwegen heeft zich niet meer herkiesbaar gesteld. Hem zal een schrijven worden gezonden, waarin hem den dank der Vereeniging wordt betuigd, voor hetgeen hij in haar belang verricht heeft. Tot lid van de Commissie tot het nazien der ekening over 1940, volgens art. 10 der Statuten ware in de plaats van het aftredende lid Mr. J. Terpstra, te benoemen Dr. J. Noteboom te ‘s-Gravenhage.
• 6. Verordening van den Rijkscommissaris, betreffende bijzondere maatregelen op administratief-rechtelijk gebied. Overheidspersoneel van Joodschen bloede. Op grond dezer verordening en gevolggevend aan een ciculaire van den Secretaris-Generaal, Waarnemend Hoofd van het Departement van Binnenlandsche Zaken, hebben Gedeputeerde Staten der Provincie Zuid-Holland tot ons het verzoek gericht, dit College een opgave te doen toekomen van personen van joodschen bloede, behoorende tot het bestuur of personeel der Vereeniging. Het is volstrekt niet zeker, of inderdaad een Vereeniging als de onze, onder de verordening valt. Die kans bestaat er alleen, wanneer zij zeer ruim wordt geïnterpreteerd. Vooralsnog bestaat er geen aanleiding, de gevraagde opgave te verstrekken naar het oordeel der vergadering. Inmiddels zal de Heer Donner deze kwestie aan de orde stellen in de Contact-Commissie uit de Protestansch-Christelijke Organisaties op politiek-, sociaal-economisch-, cultureel- en charitatief terrein.
• 7. Vogelenzang. Zooals bekend, is een deel der Stichting Vrederust door de Duitschers in beslag genomen en dientengevolge moest een groot gedeelte der patiënten elders worden gehuisvest. 60 van hen zijn ondergebracht in Vogelenzang en de mogelijkheid bestaat, dat er eerstdaags nog 60 bijkomen. Het Bestuur van Vrederust wenscht vanzelfsprekend de organisatie der Stichting zooveel mogelijk intact te laten en heeft derhalve, bij monde van haar voorzitter, het verzoek tot ons gericht, deze patiënten te willen verplegen tegen de directe kosten, die ons door Vrederust zullen worden vergoed. Daartegenover zou dan het volle verpleeggeld, als tot dusver, door Vrederust worden geïnd. Het Centraal Bestuur heeft gemeend deze zusterinstelling zooveel mogelijk ter wille te moeten zijn en derhalve is besloten, de Vrederustsche patiënten voorloopig te verplegen tegen f 200,00 ’s jaars, met dien verstande evenwel, dat, indien wij een patiënt moeten afwijzen, doordat de plaats, die hij zou kunnen bezetten door een verpleegde van Vrederust is geblokkeerd, door dezenverpleegde het volle verpleeggeld in rekening wordt gebracht. Op een vraag van den Heer Keulemans geeft de Hoofd-Administrateur nadere inlichtingen over de wijze, waarop met tot een bedrag van f 200,00 is gekomen. Voorts deelt hij mede, dat het uitgesloten m oet worden geacht, dat Vrederust van de gedwongen evacuatie van een deel der patiënten financieel voordeel zou genieten. Het tegendeel is waar, omdat het onderbrengen der patiënten in gehuurde lokaliteiten groote kosten met zich medebrengt.
• 8. Mededeelingen. De Voorzitter doet de volgende mededeelingen:
  • a. Onze Stichtingen hebben door de oorlogshandelingen gelukkig geen schade opgeloopen, terwijl van het onder de wapenen geroepen personeel alleen de klerk 1e klasse W.Th. Coppij van Dennenoord te Rotterdam voor het vaderland is gesneuveld.
  • b. de verjaarde coupons van de geldleeningen onzer Vereeniging zullen ultimo 1940 worden afgeboekt ten gunste der Ondersteuningskas. Het gaat om een bedrag van f 2.390,00.
  • c. aan de Contact-Commissie is in dezelfde vergadering, waarvan sprake is sub 3, medegedeeld, dat er onder de gegeven omstandigheden aan het verleenen van een duurtetoeslag niet gedacht kan worden.
  • d. besloten werd, op aandrang van de Contact-Commissie, de regeling inzake het aanvaarden van functies in zooverre te wijzigen, dat voortaan van de benoeming in een kerkelijke functie alleen kennisgeving behoeft te worden gedaan aan den Geneesheer-Directeur, die zoonoodig zijn bezwaren tegen aanvaarding bij het Stichtingsbestuur kan indienen.
  • e. Veldwijk. In verband met het onder de wapenen roepen onzer Geneesheeren, is de nazorgarts Dr. Bosch tijdelijk van zijn nazorgarbeid ontheven geweest en tewerkgesteld als afdeelingsgeneesheer. Deze detacheering heeft door het verloop der oorlogsomstandigheden slechts kort geduurd. Het nazorgwerk wordt echter zeer bemoeilijkt doordat haast geen benzine beschikbaar is. Dr. Haverkate heeft den dienst der Stichting met pensioen verlaten; hij is vervangen door Dr. Pruys van Bloemendaal. De oude rentmeesterswoning is verkocht aan de N.V. Gelderland aan Zee te Ermelo voor f 5.500,00. De Algemeene Vergadering, gehouden d.d. 29 September 1939 verleende hiertoe bereids haar machtiging.
  • f. Bloemendaal. Aan Dr. J.E. Verveen is wegens ongesteldheid met ingang van 1 Juli j.l. eervol ontslag verleend als Geneesheer. Dr. Tumelaka, voorheen tijdelijk werkzaam op de Stichting Vogelenzang, is voorloopig opgetreden als plaatsvervanger van Dr. Verveen. Het maximum aantal plaatsen is verhoogd tot 328 mannen en 541 vrouwen, totaal 869.
  • g. Vogelenzang. Wegens de gevoelde behoefte aan uitbreiding der medische formatie, is de Heer P.S. Eringa aangesteld tot intern assistent-Geneesheer. Bij besluit van den Minister van Binnenlandsche Zaken d.d. 1 Mei j.l. is het maximum aantal plaatsen, dat in Vogelenzang mag worden verpleegd, verhoogd tot 803.
  • h. Valeriuskliniek. Besloten is de kliniek bij de Vereeniging ‘Nieuw Molest Risico’ te verzekeren tot een bedrag van f 1.600.00,00. De restauratie zal 1 Januari a.s. voltooid zijn.
  • i. Nazorg. Op voorstel van de Nazorg-Commissie Vogelzang/Valeriuskliniek, is Dr. Hugenholtz tot 1 Januari 1942 belast met de taak van Nazorgarts. Sedert eenigen tijd was hij reeds als zoodanig op voortreffelijke wijze werkzaam in den geest van doel en grondslag der Vereeniging. Met de Ned. Herv. Vereeniging voor Zenuw- en Geesteszieken zijn onderhandelingen gevoerd over de regeling der leiding van het consultatiebureau te Zwolle en is een voorloopige oplossing bereikt, in dier voege, dat onze Nazorgarts en die van de Ned. Herv. Vereeniging om de andere week zitting zullen houden. De Heer Brouwer deelt nog mede, dat de provinciale regeling in Overijssel met ingang van 1 Januari a.s. zal ingaan en dat is goedgevonden, dat de Nazorgzuster uit onzen kring komt. Als zoodanig is benoemd Zr. Zeldenrijk, die haar opleiding heeft genoten bij den Nazorgdienst, verbonden aan de Valeriuskliniek.
• 9. Rondvraag.
  • a. Verbetering positie huisvader Veldwijk. De Heer an Heemstra dringt aan op een spoedige afdoening van het door de groep huisvaders gedane verzoek tot verbetering hunner positie. De behandeling van dit verzoek is vertraagd door de oorlogsomstandigheden, waardoor de Vergadering van Geneesheeren-Directeur – terzake om advies gevraagd – verhinderd is geworden, dit tot dusver uit te brengen. In de November-vergadering van het Centraal Bestuur kan echter op het verzoek een beslissing worden genomen.
  • b. Brandstofpositie. De van Heemstra informeert naar de brandstofpositie der verschillende Stichtingen. Het blijkt, dat deze bevredigend is, voorzoover met cokes wordt gestookt. De voorziening met industrienootjes laat echter te wenschen over; vooral een Stichting als Vogelenzang, die vrijwel niets anders gebruikt, is hierdoor gedupeerd. Dezer dagen is echter bericht ontvangen, dat een schip met 340 ton in Born is geladen.
  • c. Niet begroote uitgaven. Naar aanleiding van een opmerking van den Heer van Heemstra over vrij belangrijke uitgaven, die ten behoeve der verduistering moeten worden gedaan, uitgaven, waarvoor in de begrooting geen gelden zijn uitgetrokken, merkt de Voorzitter op, dat inderdaad de Stichtingen in deze tijden voor onvermijdelijke uitgaven komen te staan, waarvoor niet altijd van tevoren sanctie kan worden gevraagd; hij vertrouwt echter, dat in dergelijke gevallen hiervan achteraf mededeeling zal worden gedaan. Voorts vestigt hij er de aandacht op, dat ook in 1941 de grootst mogelijke soberheid moet worden betracht. Dit geldt niet alleen ten aanzien van de exploitatie uitgaven, doch ook voor de uitgaven, die ten laste komen van den kapitaaldienst. De liquiditeit is nog zeer onbevredigend en daarom moeten wij het geld zooveel mogelijk in kas houden. Bij het indienen van voorstellen dienen de Stichtingsbesturen hiermede rekening te houden.
  • d. Geestelijke verzorging. De Geestelijk-Verzorgers brengen desgevraagd rapport uit over hun arbeid. Aanleiding tot het maken van bijzondere opmerkingen is er over het algemeen niet, alleen wordt het houden van bidstonden en het geven van ontspanningsavonden bemoeilijkt, doordat het niet mogelijk is de kerkgebouwen te verduisteren. Overwogen wordt de cursuslokalen hiervoor te bestemmen, doch deze zijn meestal voor het beoogde doel niet groot genoeg. Ds. Ringnalda kan tot zijn blijdschap, voor zoveel Veldwijk betreft, gewagen van verhoogde behoefte tot gezamenlijk gebed. Op de overige Stichtingen valt hiervan helaas niet veel te bespeuren. Zelfs is op een Stichting als Wolfheze, de eenige, waar het kerkgebouw wel verduisterd is, de opkomst voor de bidstonden ook van de zijde van het vrouwelijk personeel aanzienlijk verminderd. Een bijzondere oorzaak kan Ds. Bech hiervoor niet aangeven; er is voor de bidstonden op Wolfheze, zooals bekend, nooit veel animo geweest en de verhouding tot de plaatselijke kerk heeft altijd te wenschen overgelaten. Verder legt het Vereenigingsleven zeer veel beslag op den tijd der menschen.
• 10. Sluiting. Nadat de Voorzitter met gebed geeïndigd heeft, sluit hij de vergadering.

De Voorzitter,
De Secretaris