Lentis Magazine, 1-2022

Onverschilligheid en verkilling

Door Rense Schuurmans

Het zijn bekende begrippen in de huidige tijd, met de kleur van ieder voor zich en weinig empathie voor de ander. Hoe zat dat vroeger? Rense Schuurmans dook in de archieven en vond het volgende.

In het jaarverslag van Dennenoord over 1947 komen we dezelfde begrippen tegen; ze worden dan ingezet als verklaring voor het gebrek aan verpleegkundig personeel. Er wordt betreurd dat de zin voor barmhartigheid niet groter is, ’dat men niet meer roeping gevoelt zich te wijden aan de verdrukte, dat er een geest van onverschilligheid en verkilling heerst, die ongetwijfeld te danken is aan doorwerking van de tijdgeest’. De oorlog heeft ontworteling in de hand gewerkt. Veel verpleegsters, die tijdens de bezettingstijd met steeds minder middelen de zorg in verslechterende omstandigheden bleven geven naar vermogen, hadden na afloop van de oorlogstijd ‘genoeg van het werken in het gesticht’. Ze hadden teveel meegemaakt om niet te verlangen naar een meer perspectiefvol leven. Ze keerden de verpleging de rug toe of zochten werk in de algemene ziekenhuizen, die ook zaten te springen om personeel en meer carrièreperspectief boden. Tien jaar later, in de jaren vijftig, was het nog steeds moeizaam om voldoende verpleegsters te werven. Paviljoenen stonden bij gebrek aan personeel leeg. De beroepsperspectieven voor het verpleegkundig personeel in de instellingszorg waren ook toen nog beperkter dan op andere beroepsterreinen. Voor alleen barmhartigheid liepen weinig verpleegsters meer warm. Onverschilligheid en verkilling weerspiegelden wellicht meer de projecties van behoudzuchtige bestuurders, dan dat het kenmerken waren van de met name jonge vrouwen die meer perspectief zochten dan lonkte bij het werken in een psychiatrische instelling.