Rondleiding terrein Zuidlaren

Historische wandeling met uitleg
Dennenoord, een plek met een bijzondere en rijke geschiedenis
(verkrijgbaar via Erfgoed Lentis)

In het Drentse Zuidlaren wordt in 1895 een psychiatrische kliniek geopend. Op het terrein, dat thans nog tachtig hectare omvat, komt al in het begin van de twintigste eeuw een dorpsachtige gemeenschap tot ontwikkeling. Een watertoren, de eerste in Drenthe, (grote) woningen, een bakker, een slager, een boerderij, een zang- en een toneelclub, werkplaatsen, moestuinen, bloemenvelden en een kerk kenmerken het min of meer zelfvoorzienende karakter. Het idee van de gemeenschap wordt nog versterkt door de aanwezigheid van een kerkhof, waar tot 1955 meer dan 1500 patiënten, medewerkers, familieleden en ook een aantal kinderen zijn begraven.

De instelling en haar bewoners, patiënten maar ook veel medewerkers, brengen hun leven door in een parkachtige omgeving, aangelegd door het gerenommeerde tuinarchitecten geslacht Vroom uit Glimmen. Tijdens wandelingen verpoost men op de bankjes bij de vijvers, onder de vele soorten bomen, langs het meertje en kan er genoten worden van plotselinge doorkijkjes. Op de tennisbaan, het croquetveld, in het theehuis en het voetbalveld ontmoet men elkaar (sportief).

Tegenwoordig loopt Het Pieterpad over het terrein van Dennenoord, en ook de Vereniging van Natuurmomumenten heeft de schoonheid van het terrein opgemerkt, dat voor een deel de status van Beschermd Dorpsgezicht heeft, met gemeentelijke, provinciale en rijksmonumenten.

In de geschiedenis van Dennnenoord toont zich de historie van de psychiatrie in de twintigste eeuw. De bed en badbehandeling rond de eeuwwisseling; de veronderstelde invloed van arbeid op het gedrag van de patiënt in de periode 1930-1960; de creatieve therapieën en de therapeutische gemeenschap in latere jaren en vanaf omstreeks 1980 de verplaatsing van de zorg voor de patiënt van het ziekenhuis naar zorg in díens leefomgeving. In de jaren dertig wordt veel verwacht van shocktherapie, vanaf de jaren vijftig vormt de psychofarmaca een belangrijke peiler.

De culturele geschiedenis van de twintigste eeuw in Nederland is in Dennenoord weerspiegeld. De Spaanse griep slaat in 1918 ook op Dennenoord hard toe, de cijfers in het begrafenisregister laten geen twijfel. Tbc, een massadoder, boet met de verbeterde bloedonderzoeken en de komst van een röntgenapparaat eind jaren dertig aan angstaanjagendheid in; antibiotica in de jaren vijftig maakt definitief een eind aan het levensbedreigende karakter.

De democratisering vanaf halverwege de jaren zestig grijpt diep in op alle omgangsverhoudingen. Het personeel krijgt de accommodatie om elkaar te ontmoeten en via de ondernemingsraad praten de medewerkers mee. De oorsprong van Dennenoord ligt in de verzuiling: de stichtingskerk, gesitueerd in het centrum van het terrein, is een zichtbaar symbool. Eind jaren zeventig is de verzuiling verdampt; de naam van de kerk is dan ‘Ontmoetingskerk’.

Op afspraak worden rondleidingen verzorgd, des gewenst met koffie/thee en of een lunch. Tijdens een wandeling over het terrein wordt hetgeen u ziet in een historisch perspectief geplaatst. De rondleiding duurt twee uur, tenzij anders besproken.

Tarief rondleiding 2016:     

• Minder dan 5 personen: € 25,00
• 5 tot 10 personen: € 50,00
• 10 tot 20 personen: € 75,00